Günlük Sofra Notları Yazılar

Fibula İğne Ne İşe Yarar? Bir Müze Koridorunda Başlayan Zaman Yolculuğu Kalın paltomun yakasını kaldırıp rüzgârdan saklanırken, müzenin ağır kapısından içeri adım attım. “Bugün size küçük bir hikâye anlatmak istiyorum” dedim kendi kendime; çünkü bazen en büyük sırlar, vitrinin köşesinde parlayan küçücük bir metal parçasına saklanır. Adı fibula—bir başka deyişle fibula iğnesi. “Fibula iğne ne işe yarar?” sorusunun cevabı, yalnızca giysiyi tutmak değil; kültürleri, ilişkileri ve insan hikâyelerini birbirine bağlamaktır. Stratejik Mert ile Empatik Elif: Vitrinin Önünde İki Bakış Mert, plan yapmayı seven, çözüm odaklı bir karakter. Vitrinin önünde durup kaşlarını kaldırdı: “Mekanizma süper! Yaylı bir gövde, sivri bir iğne,…

Bilgisayarımın Kamerası Çalışıyor mu? Farklı Bakış Açılarıyla Dijital Güvenliğe Derin Bir Yolculuk Bazen küçük bir ışığın yanıp sönmesi bile bizi düşündürür: Acaba bilgisayarımın kamerası çalışıyor mu? Bu soru, sadece teknik bir merak değil; aynı zamanda modern çağın güven, mahremiyet ve teknolojiyle kurduğu karmaşık ilişkinin bir yansımasıdır. Benim için bu konuyu konuşmak, sadece bir cihazın işleyişini değil; insanın teknolojiyle kurduğu duygusal bağı ve güvensizlikle merakı arasındaki dengeyi de sorgulamak anlamına geliyor. Bu yazıda, “kamera çalışıyor mu?” sorusuna kadınların empatik, toplumsal bakışlarını ve erkeklerin analitik, veri odaklı yaklaşımlarını karşılaştırarak farklı pencerelerden bakacağız. Kamera: Bir Ekranın Ardındaki Gerçeklik Bir kameranın çalışıp çalışmadığını kontrol…

Kurbağa Teorisi Nedir? Ekonomik Dinamikler Üzerine Derin Bir Analiz Kaynakların sınırlı, ihtiyaçların ise sonsuz olduğu bir dünyada ekonomistlerin temel sorusu her zaman aynıdır: “İnsan neden geç tepki verir?” Bu soru, yalnızca piyasalarda değil, bireysel davranışlarda da yankı bulur. Kurbağa Teorisi — yani “kaynar suya atılan kurbağa” metaforu — bu davranışın iktisadi ve psikolojik köklerini anlamak için mükemmel bir çerçeve sunar. Bu teoriye göre, bir kurbağa ani bir şekilde kaynar suya atıldığında sıçrayarak kurtulur; ancak su yavaşça ısıtılırsa, farkına varmadan pişer. Ekonomik düzlemde bu, toplumların, şirketlerin ve bireylerin değişimi fark edemediği veya geç fark ettiği durumları temsil eder. — Kurbağa Teorisi’nin…

Hatve Nedir? Ekonomik Perspektiften Bir Analiz Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Üzerine Bir Ekonomistin Girişi Ekonominin temel prensiplerinden biri, kaynakların sınırlılığıdır. Bu sınırlılık, insanların ve toplumların seçim yaparken karşılaştıkları zorlukları ve fırsatları belirler. Bu durumda, her seçim, bir fırsat maliyeti doğurur. Yani, bir seçeneği tercih ettiğinizde, başka bir seçeneği göz ardı etmiş olursunuz. Ekonomistler, bu seçimlerin toplumsal ve bireysel düzeyde nasıl şekillendiğini anlamak için çeşitli kavramları incelerler. Bir bu bağlamda değerlendirilebilecek önemli kavramlardan biri de “hatve”dir. Hatve: Kavramsal Bir Tanım Hatve, dilde genellikle bir olayın, durumun ya da sürecin aşamalı olarak ilerlemesi anlamında kullanılır. Ekonomik anlamda ise, bir toplumun ya…

Gönüldaş Ne Demektir? Psikolojik Bir Yolculuk Bir psikolog olarak insan ilişkilerini incelerken sıkça rastladığım bir kavram vardır: gönüldaşlık. Bu kelime yalnızca dostluk ya da arkadaşlıkla sınırlı değildir; daha derin, daha soyut ve duygusal bir bağı temsil eder. “Gönüldaş” kelimesi, iki insanın kalp düzeyinde aynı frekansta titreştiği, benzer duygusal anlam evrenlerinde yaşadığı bir ortaklığı anlatır. Peki bu derin bağın psikolojik temelleri nelerdir? Bilişsel Boyut: Zihinlerin Uyum Dansı Bilişsel psikoloji açısından bakıldığında, gönüldaşlık bir zihinsel senkronizasyon biçimidir. İnsan beyni, karşısındaki kişinin düşüncelerini tahmin edebilme kapasitesine sahiptir; buna “zihin kuramı” denir. Gönüldaş olarak nitelendirilen kişiler arasında bu mekanizma olağanüstü bir hassasiyetle işler. İki…

Hapishane ile Cezaevi Aynı mı? Dilin, Hukukun ve Toplumun Kesişen Yolları Hepimizin diline yerleşmiş bir ikili var: “hapishane” ve “cezaevi”. Bazen aynı şeyi kastederken ikisini de kullanıyoruz; bazen de aralarında gözle görülemeyen bir fark varmış gibi hissediyoruz. Ben bu yazıyı, konuya tutkuyla yaklaşan bir blog yazarı merakıyla kaleme alıyorum; gelin birlikte hem kelimelerin izini sürelim, hem de bugünün dünyasında neye işaret ettiklerine yakından bakalım. Çünkü mesele sadece bir adlandırma değil; adlandırmanın arkasındaki düşünce biçimi. Hızlı özet: Güncel hukuk dilinde “ceza infaz kurumu” (kısaca cezaevi) resmî terimdir; “hapishane” ise tarihsel ve halk arasında yaygın kullanılan bir ifadedir. Her ikisi çoğu zaman…

Göbek Bağı Gömmek Batıl mı? Toplumsal Düzen, İktidar ve Beden Üzerine Siyasi Bir Okuma Bir siyaset bilimci olarak şunu biliyorum: Güç, yalnızca iktidar kurumlarında değil, insan bedeninde ve kültürel ritüellerde de tezahür eder. Toplumların en mahrem pratiklerinden biri olan göbek bağı gömmek geleneği, ilk bakışta dinsel ya da kültürel bir alışkanlık gibi görünebilir. Ancak bu eylem, aslında iktidarın, aidiyetin ve kimlik inşasının derin izlerini taşır. Peki, göbek bağı gömmek batıl mı? sorusu gerçekten sadece inanç düzeyinde mi yanıtlanmalı, yoksa bu gelenek, toplumsal düzenin ve iktidar ilişkilerinin yeniden üretildiği bir alana mı işaret ediyor? Ritüellerin Politik Gücü: Kültürden İktidara Siyaset teorisinde…

Eğitsel Kaçış Oyunu Nedir? Öğrenmeyi Oyuna Kurban Etmeden Tartışalım Söze net başlayayım: Eğitsel kaçış oyunları harika bir fikir gibi pazarlanıyor, ama çoğu örnekte “öğrenme” vitrine, “eğlence” ise vitrinin arkasına saklanıyor. Evet, öğrencileri harekete geçiriyor, sınıfı canlandırıyor, hatta ekip çalışması ve problem çözme gibi becerileri tetikliyor. Fakat aynı zamanda amaç–araç dengesini bozma, yüzeysel bilgiye yöneltme ve öğretmenin yükünü katlama riskini de taşıyor. Bu yazı, “oyunlaştırma her derde devadır” ezberine itiraz eden; verim, adalet ve pedagojik sağlamlık açısından cesur sorular soran bir davet. Hızlı özet: Eğitsel kaçış oyunu; temalı bir senaryo içinde ipuçlarını çözüp bir hedefe ulaşmaya dayalı, süre kısıtlı bir öğrenme…

Giyotin Nedir, Ne İşe Yarar? Ekonomi Perspektifinden Bir Analiz Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları: Bir Ekonomistin Girişi Ekonomi, kaynakların sınırlı olduğu ve bu kaynakları en verimli şekilde kullanmaya yönelik seçimler yapmak zorunda olduğumuz bir bilim dalıdır. Her karar, bir maliyet ve fayda analizi gerektirir. Seçimlerimiz, her zaman bir alternatifin kaybına yol açar; bu, iktisadın temel ilkelerindendir. Kaynaklar sınırlıdır, bu yüzden her birey, işletme veya hükümet, karşılaştığı sınırlamalar içinde en iyi sonucu elde etmeye çalışır. Bugün, çok farklı bir bakış açısı ile “giyotin” terimini inceleyeceğiz. Bu kavram, tarihi bağlamda ölüm cezası olarak bilinse de, ekonomi literatüründe çok farklı bir anlam taşır.…

Hawaii Hangi Şehirde? Farklı Bakış Açılarıyla Kafa Karışıklığını Giderecek Bir Yolculuk Farklı açılardan düşünmeyi seven biri olarak, “Hawaii hangi şehirde?” diye sorulduğunda aynı anda hem haritaları hem de insanların deneyimlerini aklımda canlandırıyorum. Kimi bu soruya nüfus verileri ve idari sınırlarla yaklaşır; kimi ise yerel kültür, turizm ve toplumsal etkiler üzerinden konuşur. Cinsiyet temelli genellemeler yapmadan, iki farklı düşünme hattını —analitik/veri odaklı ve deneyim/toplumsal etki odaklı— yan yana getirerek konuyu derinleştirelim. Hızlı cevap: Hawaii bir şehir değildir; ABD’nin 50. eyaletidir. Başkenti Honolulu’dur ve Honolulu, Oʻahu adasındadır. Bu yazı, “Hawaii hangi şehirde?” sorusunun neden sıkça sorulduğunu, nerede hata yapıldığını ve doğru bilgiyi…